COVERS VAN DE 20e EEUW 7 – Mao Zedong – DER SPIEGEL 22 januari 1967

Mao Zedong was een gewetenloze overlever in de traditie van de Chinese keizers. Hij werd niet zozeer gedreven door een ideologie als wel door een niet te stillen honger naar macht. Als leider van de Chinese communisten overwon hij vrijwel elk denkbaar gevaar. In de jaren dertig leken zijn dagen geteld. Bedreigd door een grote overmacht en slechts gesteund door een handvol trouwe volgelingen wist hij tijdens de ‘Lange Mars’ (1934) aan de dood te ontsnappen en zijn reputatie te vestigen.

In ballingschap bouwde hij de beweging weer op en streed eerst tegen de Japanse bezetter en na 1945 tegen de Nationalisten van zijn grote tegenstrever Tsiang Kaishek. De burgeroorlog in China werd in 1949 beslist en vanaf dat moment was Mao heer en meester over een miljard wereldburgers, waarvan de meerderheid in landelijke gemeenschappen een karig bestaan had.

Met harde hand voerde Mao grote hervormingen door die soms succes hadden, maar steevast vele Chinezen het leven kostten. In de jaren zestig verloor Mao de greep op de ontwikkelingen. Geheel volgens zijn karakter sloeg hij terug met de ‘Culturele Revolutie’. Jonge milities verkondigden Mao’s zuivere leer, geformuleerd in het ‘Rode Boekje’, en elimineerden zonder pardon de oude partijkaders. Mao was weer de onaantastbare leider en de Chinese jeugd was volgens zijn normen gehersenspoeld.

Mao’s laatste gevecht liet diepe sporen na in de Chinese samenleving en na zijn dood in 1976 volgde dan ook een genadeloze afrekening met de meest gehate lakeien van de ‘Grote Roerganger’. De erfenis van Mao is moeilijk in een paar woorden te vatten, maar zeker is dat hij een plaats heeft tussen de meest invloedrijke machthebbers van de twintigste eeuw.